Մասնակիցներ՝ Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի դասավանդողներ, սովորողներ, Փարաքար համայնքի ղեկավար՝ Սամվել Վարդանյան, Փարաքարի Բարեկարգում տնօրինության տնօրեն Վահե Մովսիսյան, Ջինջ ինժիներատեխնիկական ընկերության տնօրեն, Բիո լճակի հիմնադիր Էդուարդ Մեսրոպյան, Փարաքար համայնքի բնակիչ Սևակ Ծատուրյան, ներկայացուցիչներ՝ Global Water partnership ընկերությունից
Տարբեր կապերի միջոցով փորձել լուծել խնդիրները և վերականգնել Բիո լճակի գործունեությունը
Բիո լճակների մասին անգլերենից հայերեն թարգմանություններ, այլոց փորձի ուսումնասիրություն
Արդյունքը՝
Տեղեկատվության, գիտելիքի յուրացում, ուսումնական նյութերի, ֆիլմերի, ռադիոնյութերի ստեղծում, շարունակական համագործակցություն սովորողների և ընկերությունների միջև
Ճանապարհագիծ-Երևան-Աշտարակ-Աշտարակի հրապարակ-Մարիանե եկեղեցի- Կարմրավոր եկեղեցի-Պերճ Պռոշյանի տուն թանգարան-Բաղնիք-Ջաղաց-Քասախ գետ-Կամուրջ-Ս․ Սարգիս ճոճվող կամուրջ-Մառան
Մասնակիցներ
Ճամփորդությունը նախատեսվում է Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրի անգլերենի ընտրությամբ գործունեության խմբի, Հյուսիսային դպրոցից՝ «Թանգարանային նախագծի» մասնակիցների և համագործակցող՝ Օհանավանի Ս. Ավետիսյանի անվան միջնակարգ դպրոցի սովորողների համար։
Մասնակիցները նախապես սովորել են Աշտարակ քաղաքի, գետերի, թանգարանի, Պերճ Պռոշյանի մասին՝ անգլերեն։
Առաջին օգնության արկղիկ` տվյալ դպրոցի բուժսենյակից
Մեքենա` (մակնիշ, համարանիշ)` Ford
Վարորդ` Արսեն Գալուլյան
Սնունդ՝ ծնողներ
Ճամփորդության նպատակը
Ուսումնասիրել, հետազոտել, ճանաչել Աշտարակ քաղաքը, այցելել Աշտարակում ծնված բանաստեղծի տուն-թանգարան, իրականացնել ինտեգրված դաս՝ մայրենի և անգլերեն լեզուներով, տեսնել Քասախ գետը՝ գետի ափին անցկացնել անգլերեն դաս՝ գետերի նշանակության մասին, այցելել մառան և ծանոթանալ տնային պայմաններում գինու պատրաստման եղանակին, մասնակցել խաղողի ճզմման արարողությանը, վարպետության դաս ունենալ մեղվաընտանիքների, մեղվաբուծության, մեղուների խնամքի և պահպանության մասին:
Ճամփորդության սկիզբը՝ նոյեմբերի 02-ին, ժամը՝ 11:00, Գեղարվեստի դպրոցի մոտից։
Ժամանում Աշտարակի հրապարակ՝ 11։40
Կանգ առ Ներսես Աշտարակեցու արձանի մոտ, հանդիպում Օհանավանի սովորողներին, պատմություն քաղաքի մասին՝ հայերեն և անգլերեն։ Քայլարշավ՝ 15 րոպե մինչև Մարիանե եկեղեցի։ Բակում կպատմենք եկեղեցու պատմությունը և ավանդազրույցը։
Քայլարշավ դեպի Կարմրավոր եկեղեցի։ Ծանոթացում Կարմրավորի պատմությանը, Օհանավանի Ս․ Ավետիսյանի անվան միջնակարգ դպրոցի սովորողները կընթերցեն Գ.Էմին, քանի որ հենց եկեղեցու բակում է ամփոփված Աշտարակում ծնված անվանի բանաստեղծը։
Այցելություն Պերճ Պռոշյանի թանգարան։ Թանգարանում անգլերեն կպատմենք Պերճ Պռոշյանի կենսագրության և թանգարանի մասին։ Կխոսենք Պերճ Պռոշյանի հիշողություններից՝ Խաչատուր Աբովյանի մասին, կշրջենք թանգարանում։
Կշարժվենք դեպի ձոր, կտեսնենք հին կամուրջը, հին Բաղնիքը, ջաղացը։
«Գետը համայնքում» նախագծի շրջանակներում կանգ առ՝ Քասախ գետի ափին։ Կիրականացնենք էկո նախագիծ՝ մաքրելով Քասախ գետի մի հատվածի ափամերձը։ Անգլերեն դաս կանցկացնենք Քասախ գետի և ընդհանրապես գետերի նշանակության մասին, կհանգստանանք ձորի մոտ, կնախաճաշենք։ Աշտարակի ու աշտարակցիների մասին Օհանավանի սովորողները կպատմեն ավանդազրույցներ, կերգեն իրենց նախատեսած երգը։
Ձորի միջով կբարձրանանք Ս․ Սարգիս եկեղեցի, եկեղեցուց կիջնենք դեպի Ճոճվող կամուրջ։ Տաս րոպե քայլելով կհասնենք երթուղայինի մոտ։
(Կարող ենք երթուղայինով 5 րոպեում հասնել կենսաքիմիկոս, տիեզերական կենսաբանության հիմնադիրներից աշտարակցի ակադեմիկոս Նորայր Սիսակյանի թանգարան)։
Օրվա վերջի կայանատեղին աշտարակյան բնակարաններից մեկն է, որտեղ սովորողները կտեսնեն, թե ինչպես են հնում պատրաստել գինի տնային պայմաններում: Կմասնակցեն խաղողի ճզմման արարողությանը։
Սովորողները կտեսնեն նաև մեղվաընտանիքները և կունենան վարպետության դաս՝ մեղվաբուծության, մեղուների խնամքի և պահպանության մասին: Կհամտեսեն մեղրով բլիթներ՝ թեյի հետ։
Ashtarak is a town in the Aragatsotn Province of Armenia. It is on the left bank of Kasagh River. The name of “Ashtarak” is an Armenian word. It means tower or fortress. The area is rich with water resources. The fountains of Saghmosavan, Nazrevan and Shroshor are the main sources of drinking water for the town.
The town is divided into 4 districts: Old Ashtarak,Dzakhap (left bank) Gitavan and Bagavan. The valley of Ashtarak is known as Ashtaraki dzor. It is a lovely place for visitors from Yerevan and other countries.
The Bridge of Ashtarak is on Kasagh River It is in the gorge just below the church of Saint Sarkis. It was built in the 17th-century. Mahdesi Khoja Grigor was a wealthy merchant from Kanaker. He built the bridge.
Winters are cold and summers are mildly hot in Ashtarak.
Vocabulary – Բառապաշար
town- քաղաք
province – մարզ
left-ձախ
bank-ափ
river-գետ
name-անուն
word-բառ
It means-Դա նշանակում է
tower-աշտարակ
fortress-բերդ
area-տարածք
rich-հարուստ
water-ջուր
resource -աղբյուր
fountain-շատրվան
main-մաին
sources-աղբյուրներ
drinking water-խմելու ջուր
devide-բաժանել
is devided-բաժանվում է
old-հին
valley-հովիտ
lovely-սիրելի
place-վայր
visitor-այցելու
other-ուրիշ
bridge-կամուրջ
gorge-կիրճ
below-ներքև
just-հենց
church-եկեղեցի
Saint-Սուրբ
It was built -այն կառուցվել է
century-դարաշրջան
wealthy-հարուստ
merchant-առևտրական
Perch Proshyan
Perch Proshian was born in 1837. He grew up in tailor’s family in Ashtarak. He studied at parishioner college. Then he finished the Nersisyan School of Tbilisi. He studied at Yerevan Royal school. Then Proshian came back to Ashtarak in 1857 and worked as an inspector of the parish school.
At the same time he worked as secretary of provincial agent. It gave him opportunity to get familiar with village life.
In 1859 Proshyan left for Tbilisi and started to work as teacher at Nersisyan School. . He played active role in creating Armenian professional theatre, founding female schools in Tbilisi, then in Shushi, Agoulis, and Astrakhan. In 1879 he was invited to Ejmiatsin and was appointed as superintendant of all religious schools in Yerevan and Kars region.
In 1850s he was inspired by national-religious romanism but Khachatur Abovyan’s “Sorrows of Armenia” novel oriented him. In 1860 Proshyan wrote “Sos and Varditer” novel. First step brought popularity for the writer.
Proshyan wrote many novels and several memorial articles about Armenian theatre, schools, pedagogy. Proshyan’s novels give us enormous material about the history of the Armenian villagers.
His dream was establishing traditional society which would give equal opportunities for everybody.
Perch Proshyan died in 1907 in Baku and is engraved in Tbilisi Khojavanq cemetery.
Museum
The Museum of Pertch Proshian was founded in 1948. The museum is in Ashtarak city in P. Proshyan’s father’s house. Today in the museum are more than 2,000 exhibitions.
One of the halls is furnished with private goods of the writer. In the other two halls we can see the rich materials concerning the life and activity of the writer.
There is a funny post at the entrance showing distances to the Hermitage, the Louvre and other world famous museums.
«Թանգարանային նախագիծ»-ը թանգարանային և պատմամշակութային տարածքների ուսումնասիրման, ճանաչման, դրանք՝ որպես կրթական տարածքներ օգտագործման, գիդ-էքսկուրսավարների հմտությունների ձեռք բերման և օտար լեզուների զարգացման նախագիծ է։
Նախագծի շրջանակում նախատեսվում է ուսումնասիրել, հետազոտել, ճանաչել Հայաստանի Հանրապետության մշակութային արժեքները, կազմակերպել թանգարանային և տեսարժան վայրերի այցելություններ՝ իրականացնելով կրթական ծրագրեր, ինտեգրված դասեր, պարապմունքներ՝ մայրենի և օտար լեզուներով, համագործակցել այլ դպրոցների հետ։
Դասերի ընթացքում դասավանդողն ընտրում է որևէ թանգարան կամ պատմամշակութային տեսարժան վայր, սովորողներին տրամադրում թանգարանի մասին հիմնական տեղեկություն, հանձնարարում տարբեր աղբյուրներից հայթայթել լրացուցիչ տեղեկություն, սովորողների հետ թարգմանել անգլերեն, պատրաստել երկլեզու պրեզենտացիա՝ որպես ուսումնական նյութ։
Ճամփորդության մեկնելիս ամեն անգամ գիդ-էքսկուրսավարի և թարգմանչի պարտականությունները ստանձնում է մի քանի սովորող։ Անհրաժեշտ է նախապես աշխատել գիդ-էքսկուրսավարների և թարգմանիչների խոսքի, առոգանության, բեմական կեցվածքի և ժեստերի վրա։
Երթուղին վարելիս յուրաքանչյուր հատված ներկայացնում են երկու հոգով՝ մեկը հանդես է գալիս որպես գիդ-էքսկուրսավար, իսկ մյուսը՝ թարգմանիչ։ Օրինակը՝ ֆիլմում (1 րոպեից սկսած)։
Որպես էքսկուրսավար, կարևոր է նաև էքսկուրսիան վարել երթուղայինի միջից սկցած՝ ճամփորդողների ուշադրությունը կենտրոնացնելով ճանապարհի վրա՝ նշելով փողոցները, հուշարձանները, նշանավոր շենքերը, տարածաշրջանի հայտնի մարդկանց և այլն։
Հայտարարություն
Եթե ցանկանում եք հաղորդակից լինել հայրենի երկրի մշակութային ժառանգությանը, ճանաչել տվյալ ժողովրդին, տարածաշրջանին բնորոշ բնության և հասարակության վերաբերյալ մշակութային արժեքները, զարգացնել օտար լեզվից ունեցած ձեր գիտելիքները և ճամփորդել, ապա միացե՛ք մեր «Հայկական մշակույթ» նախագծին և հետևե՛ք մեզ բլոգում և ֆեյսբուքյան էջում։
Ճամփորդությունից երեք շաբաթ առաջ նախատեսվում է նյութը պատրաստել, թարգմանել, յուրացնել՝ պատմության, հայրենագիտության, բնագիտության, մայրենի և օտար լեզուների դասաժամերին։ Վերջին շաբաթվա մեջ՝ կազմակերպել այցելություն տվյալ մշակութային վայր, որտեղ անցկացնել դաս-պարապմունք, այնուհետև շրջել թանգարանով՝ սովորող գիդ-էքսկուրսավարների ու թարգմանիչների ուղեկցությամբ։ Արդյունքը ցույց տալ բլոգում, ենթակայքում հրապարակված ֆիլմերի, պատումների, տեսադասերի միջոցով։
Նախագիծը նախատեսվում է տարբեր տարիքային խմբերի սովորողների, ինչպես նաև համագործակցող դպրոցների համար։
Մշակութային օջախները, օգտագործելով որպես հաղորդակցական համակարգ և ուսումնական գործունեությունը կազմակերպելու հարթակ, կնպաստեն մեր երկրում թանգարանային այցելությունների և ներքին տուրիզմի զարգացմանը։
Նախագծի գնահատման ցուցանիշը լինելու է ««Թանգարանային նախագիծ»-ի շրջանակում համակարգված մշակութային փաթեթների ստեղծմանը։ Նախագծի հաջողությունը ծնունդ կտա «Սեբաստացի պատմամշակութային ակումբ»-ի ստեղծմանը, որն իր վճարովի տուր-փաթեթները կառաջարկի կրթահամալիրի հյուրերին և կնպաստի նոր միջազգային կապերի հաստատմանը։
Նախագծի նախահաշիվ (ծախսեր, աղբյուրներ)
Նախագիծը չի կարող իրականանալ առանց ֆինանսական ներդրումի։ Սովորողի սնունդն ապահովում է ծնողը, տրանսպորտի և թանգարանային ծախսերի մի մասը նույնպես։ Տրանսպորտի վճարի մյուս կեսը տրամադրում է կրթահամալիրը, իսկ թանգարանային ծախսերի մյուս մասը՝ պետությունը։ Ակումբի ձևավորման դեպքում ցանկալի է գտնել հովանավոր գործընկերներ, որոնց հետ համագործակցումը կլինի նաև շահավետ բոլոր կողմերի համար։
Մայիսյան հավաքի երկրորդ օրն է։ Հյուսիսային դպրոցի հինգերորդ դասարանցիները հայրենագիտության դասն անցկացրին Հրազդանի կիրճում՝ քայլարշավով։ Սկսվեց հորդառատ անձրև։ Մինչ այն կդադարեր, նստեցինք մեքենան և բանավոր կրկնեցինք գետերի մասին մեր թարգմանած “Information and Facts about Rivers” տեքստի բառապաշարը։ Անձրևը չխանգարեց, որպեսզի Հայկազ Մարգարյանի հետ խաղանք արդեն սիրված ավանդական «Կտափայտ» կամ «Չլիկ դաստա» խաղը, սակայն, մաքրել գետի ափամերձ մի հատվածն ու այնտեղ նկարչական պլեներ իրականացնել, այս անգամ չհաջողվեց։
Օտար լեզվի ուսումնառությունը դիտվում է որպես հաղորդակցվելու կարողությունների զարգացմանը միտված կրթական գործընթաց։ Սովորողների հաղորդակցական կարողությունների ձևավորմանն ուղղված քայլերն ու գործողությունները կարելի է զարգացնել մշակութային հարաբերությունների, շփումների միջոցով։ Օտար լեզվով պատմամշակութային արժեքներն ուսումնասիրելը կարևոր քայլ է՝ ընդարձակելու սովորողների շփումների ոլորտը և հաղորդակցվելու հնարավորությունները։
Նպատակները
Հաղորդակցման կարողությունների զարգացում
Ուսումնասիրվող մշակույթային արժեքների, նրանց պատմության, աշխարհագրության, սովորույթների, ավանդույթների իմացություն օտար լեզվով
Սովորողների մոտ սեփական երկրի մշակույթն օտար ազգերին ներկայացնելու կարողության ձևավորում
Ինքնակրթությամբ զբաղվելու կարողության ձևավորում
Խնդիրները
Զարգացնել սովորողների լեզվական խոսքային կարողությունները
Բարձրացնել դպրոցից դուրս սովորողի շփման վստահությունը
Հարստացնել սովորողի օտարալեզվյան բառապաշարը
Զարգացնել սովորողների բանավոր խոսքը` կարդացածը վերարտադրելու և երկխոսություններ կառուցելու միջոցով
Զարգացնել խոսելու և լսելով օտար լեզվով նյութը հասկանալու կարողություններ
Հիմնական սկզբունքները
Լեզվական նյութը պետք է լինի պարզեցված և ընտրողաբար, այսինքն՝ անհրաժեշտ է հաշվի առնել տարիքային առանձնահատկությունները։
Օտար լեզվի ուսուցումը կազմակերպել մայրենի լեզվով նյութը յուրացնելուց հետո։Կարևոր է մշակութային-գեղագիտական դաստիարակության ոլորտում սովորողների ակտիվ ներգրավվածությունը և ցուցաբերած հետաքրքրությունը։ Այս առումով անհրաժեշտ է ամրապնդել դպրոց-թանգարան, դպրոց-մշակութային օջախ կապը՝ ինտերակտիվ-ճանաչողական շրջայցեր կազմակերպելով և թանգարաններն ու պատմամշակութային տարածքները որպես կրթական հարթակներ կիրառելով։
Սա կնպասի սովորողների շրջանում թանգարան հաճախելու մշակույթի ձևավորմանը, մշակութային արժեքների սերմանմանը, կհամալրի սովորողների գիտելիքներն ինչպես ազգային, այնպես էլ համաշխարհային մշակութային արժեքների մասին տեղեկատվությամբ, հաղորդակից կդարձնի ընթացիկ մշակութային կյանքին, կծանոթացնի հայաստանյան թանգարանների նշանակությանը և գործունեությանը։
Սակայն թանգարան ասելով չենք սահմանափակվում միայն մշակութային այն օջախներով, որտեղ պահպանվում, ցուցադրվում և ուսումնասիրվում են մշակութային արժեքներ: Թանգարանները կարող են լինել բաց երկնքի տակ։ Դրանք գետերն են, այգիները, ժայռերն ու կիրճերը:
Հաջորդը փորձի փոխանակումն էր՝ նախագծային ուսուցման շրջանակում, որտեղ ապրիլի 21-ին համատեղ ինտեգրված դաս իրականացրեցին «Հյուսիսային դպրոց-պարտեզի» 5-րդ և «Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 84» հիմնական դպրոցի 6-րդ դասարանցիները՝ Քանաքեռավանում գտնվող Խաչատուր Աբովյանի տուն-թանգարանի պուրակում։
Առարկաներ՝
Հայոց լեզու և գրականություն՝ «Աբովյանի անվան N 84» դպրոցի դասավանդող Անահիտ Ղազարյան
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի դասավանդողներ՝
Հայրենագիտություն՝ Կարինե Պետրոսյան
Բնագիտություն՝ Անահիտ Եղյան
Մայրենի լեզու՝ Քրիստինե Շահբազյան
Անգլերեն լեզու՝ Հայկուհի Հովհաննիսյան
Դասի թեման՝
Խաչատուր Աբովյան
Աբովյանի առակները
Աբովյանի Զանգին՝ Հրազդան գետը՝ որպես Աբովյանի նազենի բնակավայր
Նախագծային ուսուցումը, փորձի փոխանակումն այլ դպրոցների հետ և մշակութային օջախներում դաս-պարապմունքներ անցկացնելը «Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր»-ում շուրջտարյա է, օտար լեզվի մասնակցությունը՝ պարտադիր։
Ապրիլի 21-ին՝ առավոտյան ժամը 10:00, Հյուսիսային դպրոցի 5-րդ դասարանցիները Քանաքեռավանում գտնվող Խաչատուր Աբովյանի տուն-թանգարանում իրականացրեցին ինտեգրված դաս և փորձի փոխանակում Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 84 հիմնական դպրոցի 6-րդ դասարանցիների հետ։
Առարկաներ՝
Հայոց լեզու և գրականություն՝ «Աբովյանի անվան N 84» դպրոցի դասավանդող Անահիտ Ղազարյան
«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի դասավանդողներ՝
Հայրենագիտություն՝ Կարինե Պետրոսյան
Բնագիտություն՝ Անահիտ Եղյան
Մայրենի լեզու՝ Քրիստինե Շահբազյան
Անգլերեն լեզու՝ Հայկուհի Հովհաննիսյան
Դասի թեման՝
Խաչատուր Աբովյան
Աբովյանի առակները
Աբովյանի Զանգին՝ Հրազդան գետը՝ որպես Աբովյանի նազենի բնակավայր
Զանգվի էկոլոգիական խնդիրները
Թանգարանի պարիսպներից ներս մտնելուն պես ընկեր Կարինեն անցկացրեց հայրենագիտության դաս։ Մուտքը գեղեցիկ էր, խոստումնալից։
Մեզ դիմավորեց թանգարանի ցուցադրությունների կազմակերպման և հանրահռչակման բաժնի վարիչ Լուսինե Մելքոնյանը՝ մեր տաղանդավոր շրջանավարտ Հայկ Գրիգորյանի մայրիկը, ում աջակցությամբ թանգարանում կազմակերպվեց մեր համատեղ դաս-պարապմունքը։ Շուտով մեզ միացավ Աբովյանի անվան թիվ 84 դպրոցը։ Թանգարանի կրտսեր գիտաշխատող Աննա Մարալյանը թանգարանին կից գեղատեսիլ պուրակում իր շուրջը հավաքեց դպրոցականներին և, որպես մուտք, բարի գալուստ մաղթելով դպրոցներին, սկսեց պատմել Խաչատուր Աբովյանի մասին։
Աբովյանի մասին հայերեն-անգլերեն պատմեցին նաև Հյուսիսային դպրոցի սովորողները։
Հատված՝ ուղիղ եթեր
Լուսինե Մելքոնյանը նշեց, որ աշակերտների շուրթերից անգլերենով Աբովյան չէր հնչել թանգարանում։ Չգիտեմ՝ տխրե՞մ, թե՞ ուրախանամ այս փաստից։ Միգուցե Աբովյանի թանգարանի մասին օտար լեզուներով ուսումնական նյութերի, տեսաֆիլմերի ստեղծման, համացանցում դրանց տարածման, օտար լեզուներով միջոցառումների կազմակերպման, սովորողներին ներգրավման դեպքում թանգարանում ավելանա՞ն օտարերկրացիների այցելությունները։
Աբովյանի անվան թիվ 84 դպրոցը ներկայացավ Աբովյանի առակների բեմադրությամբ։ Սովորողներից մեկը մարմնավորում էր Խաչատուր Աբովյանին։ Տպավորիչ էր նրա կերպարը։ Նա Աբովյանի կերպարով արդեն հայտնի էր «Թանգարանային գիշեր» միջոցառումից։ Բաժանվելիս փոքրիկ Աբովյանն ասաց, որ տպավորված է մեր սովորողների անգլերենից և անպայման ինքն էլ կսովորի անգլերեն ներկայացնել Աբովյան։ Հաճելի էր դա լսել, շնորհակալ եմ։
Հյուսիսային դպրոցի սովորողները կարդացին և մեկնաբանեցին Աբովյանի առակներից մի քանիսը։ Հետո խոտերի մեջ հարմարավետ տեղավորվելով՝ ներկայացրին ռիթմիկ արտասանություն՝ Աբովյանի «Զանգի» հավելվածից։ Աբովյանի թիվ 84 դպրոցի սաները շուրջպար էին պատրաստել, որին միացան նաև սեբաստացիները։ Մեր համատեղ պարապմունքն ամփոփեցինք շուրջպարով։ Սիրալիր բաժանվեցինք Անահիտ Ղազարյանից և նրա սաներից՝ ակնկալելով կրկին հանդիպում, նոր նախագծերի համատեղ մշակում և իրականացում:
Էքսկուրսավար Աննա Մարալյանի ուղեկցությամբ շրջեցինք թանգարանում, մեկ անգամ ևս ավելի մանրամասն ծանոթացանք Աբովյանի ծննդավայրին, նախնիներին, կրթությանը, ամուսնությանն ու ժառանգներին, գրական ժառանգությանը, Թիֆլիսում և Երևանում նրա մանկավարժական գործունեությանը։ Տեսանք տոհմատունը, որը 200 տարի առաջ կառուցել էր Խաչատուր Աբովյանի պապը՝ Պարոն Աբովը, ով բավականին հարուստ մարդ է եղել, որի համար նրան Պարոն Աբով են ասել։ Կռանալով ներս մտանք ցածր շքամուտքից և շրջեցինք չորս հարկաբաժիններով՝ թոնրատուն, մառան, հյուրասենյակ և պատշգամբ։ Ամենատպավորիչն Աբովյանի օրորոցն էր և պատից կախված ճրագը, որն աղոտ լուսավորում էր հողածածկ հատակով, բարձր առաստաղով փոքր-ինչ վախ ներշնչող սենյակը, որը մանուկ Աբովյանի հուշերում նույնպես սարսափ է դրոշմել։ (Տեսնես այն ժամանակվա աղքատների տունն ինչպիսի՞ն է եղել, եթե Աբովյանի տունը հարուստի տուն է, կամ միգուցե նրանց հարստությունը կենցաղային իրերով, կահ-կարասիով է պայմանավորված եղել։ Կամ միգուցե այս փոքրիկ սենյակի մեծ-մեծ սնդուկների մեջ թանկարժեք իրեր են եղել, հետաքրքիր է)։
Թանգարանի առաջին հարկում տեսանք Գեղարվեստի ավագ դպրոցի նկարիչ-սովորողների պատրաստած Աբովյանի տոհմածառը, քարերին արված աբովյանական պատկերները և դիմանկարը։
Շրջեցինք ցուցասրահով, տեսանք Աբովյանի գրասեղանը, որը թանգարան է բերվել Դորպատի համալսարանից, մանրադիտակով դիտեցինք բրնձի հատիկի վրա պատկերված Խաչատուր Աբովյանի ու Արարատի սքանչելի պատկերը։
Էքսկուրսավարի հետաքրքիր պատմությունները կենդանություն էին հաղորդում պատերից կախված նկարներին։ Ապակու հետևում խնամքով դասավորված Աբովյանի գեղեցիկ ձեռագրերը կանչում էին, ուզում էին, որ իրենց ձեռքդ առնես, ընթերցես, զգաս իրենց ժամանակի շունչը, գնահատես դրանք, որոնք Աբովյանի կենդանության օրոք ըստ արժանվույն չեն գնահատվել հետամնաց ու չարակամ «հեղինակությունների» կողմից։
Թանգարանը կենդանի էր, տեսնելու ու լսելու մի հսկայական պաշար կար ամփոփված, թևածում էր Խաչատուր Աբովյանի շունչը՝ Արարատի վեհությամբ, զգացվում նրա ներկայությունը, բայց այս ամենի մեջ առավել ցայտուն զգացվում էր այցելուների բացակայությունը։ Մի՞թե կարելի է Աբովյանին այսքան մենակ թողնել։ Նրա տունը պետք է միշտ մարդաշատ լինի, լի տարատարիք սովորողներով, այցելուներով, զբոսաշրջիկներով։
Ավելի երկար կուզենայինք մնալ, սակայն դեռ Զանգվի ձոր պետք է իջնեինք, իսկ ի՞նչ աբովյանական նախագիծ առանց Զանգվի ու Անահիտ Եղյանի էկոլոգիական նախագծի։
Կարինե Պետրոսյանը հուշամատյանում բոլորիս անունից արձանագրություն թողեց, իսկ Քրիստինե Շահբազյանն իր լրագրողներով «Հյուսիսափայլ» ռադիոյի համար հարցազրույց վերցրեց։
Ավտոբուսը շարժվեց դեպի Քարաշամբ, Կորեայի կամ Շամպայնի ձոր։
Ավտոբուսը կանգնեց ձորից բավականին հեռու։
Մենք, այծիկների պես թռչկոտելով, սկսեցինք իջնել ձորն ի վար։ Լսվեց Զանգվի անուշ քչքչոցը։ Գետում սովորողները սկսեցին քարից քար ցատկոտել, դիտավորյալ չրմփալ ջրի մեջ՝ ականջ չդնելով մեզ, որ խնդրում էինք՝ հանկարծ չթրջվել։
Հավաքվեցինք ու բնագիտության ամենահավես դասն արեցինք։
Հետո հագանք ձեռնոցները, վերցրեցինք աղբի տոպրակները և որքան աչքներս աղբ տեսավ, մինչև մեկնելը հավաքեցինք։
Աղբի տոպրակները մեզ հետ տարանք ավտոբուս, որն արդեն իջել էր ձոր։ Մեր նախատեսած ժամին հասանք Գեղարվեստ, ճաշեցինք և բարձր տրամադրությամբ մասնակցեցինք մեդիաուրբաթին։
Ճամփորդությունից բոլորս գոհ մնացինք, հատկապես, երբ ավտոբուսը ընդարձակ էր ու հարմարավետ մեր քսան հոգանոց խմբի համար։
Mkhitar Sebastatsi Educational Complex 